25 Eylül 2012 Salı

Sevgili Bolat...

Jean-Etienne Liotard - Hamamda Frenk Kadini ve Halayigi
 
Don Quixote yazin'i bana ithaf ettiginde inan cok mutlu oldum. Hemen arkasindan bir korku basti beni tabii, nasil yaparim da buna karsilik bir yazi da ben yazarim diye cok dusundum. Sonra dedim ki kendime, birak bakalim kendi haline bir sekilde karsina cikacak Bolat'a ulasmak isteyenler :-)))

Kansas City'e giderken de aklimda hep sen vardin, iner inmez Olcay'a anlattim durumu, nasil birsey bulmali da Bolat'i etkilemeli, sasirtmali, sevindirmeli diye dusunduk durduk....Sonra, kader bu ya, sevgili arkadasimizin en sevdigi konu ile ilgili olarak cikti karsimiza :-) 

Alp'cigim, senin kadar bilgili ve ilgili olmam imkansiz ama eger Istanbul haznene bir nokta kadar bile katkida bulunabilirsem bu yazi ile cok mutlu olacagim :-) Yazmaya ve yazismaya devam et lutfen, sen benim icin bulunmaz Istanbul kumasisin :-)

1- En bastaki resmi yapan sanatci 4 seneye yakin Istanbul'da yasamis. Tam olarak nerede kaldigi bilinmemekle beraber Pera ve ya Galata civarinda yasadigi tahmin ediliyormus. Yabancilarla icli disli olmasi disinda, Turk'lerle de arasi cok iyiymis hatta Turkce ogrenmeye calismis :-) Ayni bir Osmanli gibi giyinip, onlar gibi sakal birakip onlarin adetleri ile yasamayi ogrenmis ve ulkesine dondukten sonra da bunu devam ettirmis. Eserlerine ve kendi yasamina yansiyan bu yogun Turk etkisi yuzunden kendi ulkesinde 'Turk Ressami' olarak anilirmis. 
Bu resmi gorunce cok sasirdim, ama bu Osmanli Imparatorlugunun Avrupa uzerindeki etkisini azimsamak sanirim. Tarih konusunda ne boburlenmek ne de kucumsemek lazim fakat bir Ronesans etkisinden, bir Barok etkisinden soz ederken Oryantalizmin ne kadar guclu bir akim oldugunu da hatirlamak gerekir. Bu resim ile ilgili bakinirken internette, cok ilginc bir gozlem okudum; Frenk kadini hamamda kiyafetleri ile cizilmis, bu batinin muhafazakar kafa yapisini gosterirmis, halbuki Turk Hamami'ni Turk kadinlari ile cizerken butun ciplakligi en guzel sekliyle ortaya koyarlarmis, hatta bir ara donemin populer hatlari dedi ben direk isinlanmak istedim o doneme tekrardan :-))))) 

Jan Van Huysum - Vaze of Flowers 1720
2- Bu sanatcinin babasi ve dedesi de boyle resimler cizerlermis. Kendisi Rachel Ruysch kadar basarili :-) Bu resmin ozelligi, ortada yukari dogru iki adet lale var, hah iste onlar Istanbul'dan gelmis nadide cesitlerdenmis. Bir lale soganinin bir ev parasina (cok alcakgonullu oldu bu, Istanbul'un ortasinda bir apartiman parasina diyelim) satildigi bu donemi okumak lazim aslinda :-) 

Rodin - Dusunen Adam ve Sakaci :-)

3- Dusunen adam heykeli konusunda da detayli bir calisma yapmak lazim, ben bu heykelin kalip-dokum yapilip dunyanin bir cok muzesinde oldugunu bilmiyordum, bunu ogrendikten sonra Bakirkoy'de ki heykel 'acaba' sorusu birakti kafamda fakat orjinal dokumlerden biri degilmis. Donemin bashekimi Fahri Celal Göktulga,1953 yılında bir dergide heykelin fotoğrafını görup orada tedavi gormekte olan Kemal Künmat’a ricada bulunmuş. Aslında güzel sanatlar mezunu olmayan, Bakırköy’de yaşayan Künmat, eli yatkın olduğu için Rodin’in eserini yapmayı kabul etmiş. Eser bitmek uzereyken hastahaneden 40bin lira istemis, boyle bir odenek olmadigi icin verememisler, bunun uzerine bizim heykeltras sinirlenmis, kolunu bitirmeden birakmis ve gitmis! Hastane yönetimi kara kara düşünürken, depresyon tedavisi için hastaneye yatan Yüzbaşı Mehmet Pişdar, heykelin kolunu tamamlayabileceğini soylemis ve de basarmis :-))) 

Yani bizdeki heykel tamamen yerli mali! Ustelik soylendigine gore, dunyadaki diger heykeller ya muzelerde ya da universitelerde olmasina ragmen bir tek bizdeki akil hastanesindeymis :-) Bizdeki dusunce ozgurlugune bir gonderme yapiliyor gibi olsa da, dunyada dusunce ozgurlugunun sadece gostermelik var oldugunu dusundugum icin konuya temelinden bakmak istiyorum: Rodin'in dusunen adam heykeli, Dante'yi Cehennem Kapisinda tasvir eder...veya oyle dusunuluyor diyelim...
 
Akil ile delilik arasindaki ince cizgi de cennet ve cehennem arasindaki sirat koprusunde gizli degilmidir? Ya aydinlanirsin, ya dusersin karanliga! Genelde cok dusunenler yasar bu ikilemi :-)

Aslinda Ilahi Komedya'ya girsek yine Istanbul'a donecegiz ama benim bilgim yetmez, bilmedigim konularda da konusmak bana dusmezz! 

Iste boyle sevgili arkadasim Alp, nam-i diger Bolat! Bir Kansas gezisi senin kulaklarini bol bol cinlatti :-) Aslinda sanirim dunyanin neresine gidersek gidelim, ben eminim bir sekilde Istanbul cikar karsimiza, ne sehirdir beeee! Masallahhh :-) Bu arada unutmadan soyliyeyim, Liotard'in oglu, babasinin anilarini kaleme almis, orada Istanbul yillari detaylari ile anlatiliyormus, henuz bakmadim ama bulmak lazim sanirim...galiba... zannedersem...kesinlikle!!!


Sürç-ü lisan ettiysek affola


Linkler: 

Lebriz Sanal Dergi(cok guzel bir site)
Actaturcica
Mademki
 





21 yorum:

  1. Jean-Etienne Liotard ve an Van Huysum dan bi haberdim ki sayende öğrenmiş olduk, inan çok şaşırdım bilmediğimiz daha çok neler var neler kim bilir! O kadar mutlu ettiniz ki beni inan anlatmak mümkün değil, teşekkürler teşekkürler :) zaman geçsin ben de yazayım bu postu ki kalıcı olsun insanlar da Başak ve Olcay sayesinde bu konudan haberdar olsun :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Alpcigim, sen sagol :-) Yazini heyecanla bekliyorum, asil senden ogrenecegimiz cok sey var. Seni mutlu edebildiysek ne mutlu bize!

      Sil
    2. İşte blog yazmanın faydalarından biri çok şey öğreniyoruz birbirimizden :) çok teşekkürler.

      Sil
  2. ne kadar da güzel paslaşıyorsunuz :) ve ben sayenizde hayrete düştüğüm şeyler öğreniyorum hepinize teşekkürler :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Rica ederzi efem, Alp'in eline su dokemeyiz yav, biz iste uzaktan kendi ogrendiklerimizi yaziyoruz ki bilgimiz pekissin, konu ciksin konusalim :-)))

      Sil
    2. Yaw beni sakallı dede moduna aldınız aşk olsun :)))

      Sil
  3. :=) ooo boyle giderse istanbul'la ilgili her cm karenin asli ortaya cikacak:=) ben heykelin aslini orendigime çok memnum oldum:)oryantalistlerle ilgili kocaman bir kitap hediye edildi bana ona da çok memnun oldum. memnun memnun ayriliyorum ben birsey soylemey gelmsitim ama tamamen unuttum!

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ben seni yerim yerim! Cok guldurdun beni ama o kadar guzel canlandiki o halin gozumde, hep bir cocuksu tarafini gorur gibi oluyorum resimlerinde, simdi hakli cikardin beni :-))))

      O kitap neymiski? Kim yazmis? Kitap diyince oyle pirt diye gecmeyelim lutfen :-))) Oburunu de ara ara bir hal oldum!

      Sil
    2. Bu arada begendigine sevindim, Dusunen adam konusu cok karisik, yaklasik 20 civari kalip dokum heykelden bahsediliyor, 30 civari kopya isimlendirilmis ve bunlarin icinde Bakirkoy'de var! Bir de ustune Sabanci muzesi kopyalardan birini getirmis sergi icin!!! Komik geldi bana :-)

      Sil
  4. http://madamedepompadour.com/_eng_pomp/galleria/artisti/je_liotar.htm

    Liotard ile ilgili kronolojik bilgi VE sakalli resim :-))))

    YanıtlaSil
  5. Yazinin basligini okuyunca beni ilgilendiren bir sey yok herhalde dedim ama dayanamayip okudum:))
    Ne ara gittin geldin bir yerlere gene?
    Bu konu tam Bolat'a göre, mest olmus belli ki:)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Yok Semi, onunla karsilikli atistik da o yuzden direk onun ismine yazdim :-) Bir yere gitmedim yahu, en son Kansas gezisinden derlendi bu yazi da yazacak vakit bulamadim! Simdiye kismet oldu, Bolat cok begendi, biz de cok secindik!

      Sil
    2. Daha önceki gezmeden yani:)
      Bu arada yoğunsun galiba, uğramıyorsun bloglara:)

      Sil
    3. Semi, yine eleman problemi donemine girdik, yenilerini bulana kadar boyle olacak :-( Okuyorum aslinda hepinizi ama yorum yazamadim, gozum uzerinizde :-)))

      Sil
    4. Semi, şaşırdım yeni bir şey öğrendim ve bunu İstanbullunun bilmesi için arkadaştan kopye çekip sonra post olarak yazarak pekiştirmeye karar verdik :)

      Sil
  6. Su gibi akip gitti yazi nasil da keyifle okudum. Bu arada sizin is asiklar atismasi gibi olmus dogru diyorsun.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. begendigine sevindim Dilaracigim :-) Seviyorum ben bu atismalari, mim'lerden daha cok seviyorum hatta :-)

      Sil
  7. Cok begendim yaziyi! Cok guzel olmus; sayende ben de bilgilendim. Eksik olmayin sen ve Bolat :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sekerim sen sagol, aslinda senin anlattiklarini kayit etmek lazimdi, ucundan bahsedeyim dedim ama bir gezi yetmemis, bir daha gelip pekistirmek lazim :-)))

      Sil
    2. 10 numara insanlarsınız arkadaşlarım :) canlarım güzel insanlar :)

      Sil
  8. tam 4 kez başladım okumaya, habire kapı & telefon aaaaaaaaaa!
    muhteşem bir keyif oldu benim için, Pazar günümün en keyifli metni ilan ediyorum! vesile olanların, derleyenlerin, yazanın, ithaf edilenin ellerinden öperim! =)

    YanıtlaSil